نوار قلب (الکتروکاردیوگرام)

به نام خدا

گزارش کار:

آزمایشگاه فیزیولوژی جانوری

موضوع :

نوار قلب (الکتروکاردیوگرام)

زمان آزمایش

مقدمه :

الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب (ECG) ثبت نوشتاری پتانسیلهای تولید شده توسط قلب و در واقع نوار فعالیت الکتریکی قلب است. سیگنالها بواسطه الکترودهای فلزی که به اندامها و قفسه سینه متصل می‌شوند، دریافت شده و توسط دستگاه نوار قلب تقویت و ثبت می‌گردند.

نوار قلب یکی از بی‌خطرترین و ساده ‌ترین اقداماتی است که اطلاعاتی ارزشمند در مورد قلب به پزشک می‌دهد. نوار قلب در بررسی دردهای قلب و سکته‌های قلبی ارزش خاصی دارد و به عنوان اقدامی روتین در تمام کسانی که مشکوک به مشکلات حاد قلبی باشند صورت می‌گیرد.

نوار قلب کاربردهای زیادی دارد. اما شاید بیشترین استفاده‌ای که از آن برده می‌شود، در بررسی بیماریهای ایسکمی قلب (مانند آنژین صدری و سکته قلبی) باشد. در این بیماریها نوار قلب دچار تغییرات خاصی می‌شود که حتی می‌تواند محل سکته و شدت آنرا بازگو نماید. در افرادی که تمام یا قسمتی از قلبشان بزرگ شده است نیز نوار قلب کاربرد دارد. همچنین تشخیص دقیق آریتمی‌ها یا بی‌نظمی قلبی از موارد بسیار مهمی است که تنها با انجام نوار قلب میسر است. از آنجایی که نوار قلب یک نوع بررسی وضعیت الکتریکی یا انقباضی قلب است، این آزمایش می‌تواند اختلالات هدایتی و عضلانی قلب را بخوبی نشان دهد.

نوار قلب نه تنها وضعیت قلب را نشان می‌دهد، بلکه در بررسی وضعیت کلی بدن نیز واجد اهمیت است. میزان پتاسیم خون تاثیر مستقیم روی نوار قلب می‌گذارد و حتماً باید صحت آن مورد بررسی قرار گیرد. از سوی دیگر در سکته‌های مغزی و بیماریهای ریوی و مسمومیتهای دارویی نیز نوار قلب ممکن است تغییرات خاصی را نشان دهد که تشخیص آن به عهده پزشک است.

نوار قلب محدودیتهای خاص خود را نیز دارد و نباید آن را به عنوان تنها وسیله تشخیص بیماریهای قلبی مطرح کرد. بیماریهای زیادی را نمی‌توان با نوار قلب تشخیص داد و باید از روشهای معاینه یا آزمایشی دیگر نیز مدد گرفت، لذا انتخاب صحیح هر وسیله تشخیصی برای هر بیماری قلبی اهمیت دو چندان پیدا می‌کند و این انتخاب به عهده پزشک است.

ECG روی صفحات مخصوصی ثبت می‌شود که به خانه‌های مشبکی با مساحت 1میلیمتر مربع تقسیم شده‌اند. از آنجا که سرعت حرکت کاغذ نوار قلب معمولا 25 میلیمتر در ثانیه است، کوچکترین مربع با عرض 1mm معادل 04/0 ثانیه می‌باشد. در نمودار ایجاد شده، محور افقی زمان و محور عمودی دامنه موج مثبت یا منفی را نشان می‌دهند (همان ولتاژ).

امواج نوار قلبی

امواج فعالیت الکتریکی در ECG بصورت اوج و فرودهای متناوب ثبت می‌شود. نوار قلب طبیعی از چندین موج ، قطعه و ترکیب ایجاد می‌شود. هر دوره قلبی از یک موج P شروع می‌شود و تا موج P بعدی ادامه دارد. P یک موج نسبتا کوچک است که انقباض دهلیز را نشان می‌دهد(8/0ثانیه،2/0 تا 3/0 میلی ولت). بعد از مکثی کوتاه ترکیب QRS به چشم می‌خورد که گویی خط نوار قلب حرکتی سریع به سمت پایین ، بالا و دوباره به سمت پایین داشته است (6/0تا8/0=s ،8/0تا2/1=mv). این ترکیب در اثر انقباض بطنها ایجاد می‌شود و در نهایت پس از مکثی بلندتر موجT مشاهده می‌شود که پر شدن ناگهانی بطنها را نشان می‌دهد. ECG یک قطعه ‌ST و چهار فاصله اصلی دارد: R-R ، PR ، QRS و QT ، که تغییرات هر کدام از اینها نشاندهنده بیماری خاصی است.

دستگاه نوار قلب

دستگاه نوار قلب در بیشتر موارد شامل سیمهای زیادی است که باید به بدن فرد اتصال داده شوند تا فعالیت الکتریکی قلب را از دیدگاههای مختلف به ثبت برسانند. حلقه نوار قلب که کاغذی مدرج است داخل دستگاه قرار دارد و سوزن دستگاه که کمی گرم می‌شود خطوطی را روی کاغذ ثبت می‌کند.

دستگاههای نوار قلب خاص‌تری نیز ساخته شده‌اند که همزمان از چند جهت نوار قلب می‌گیرند در مدت کوتاهی تمام لیدهای لازم را دریافت می‌کنند. از این دستگاه 10 سیم خارج می‌شود که 4 سیم آن مربوط به چهار دست و پاست و 6 سیم دیگر مربوط به جلوی قلب است که به ترتیب از V1 تا V6 نام گذاری میشود، که هر یک به شرح زیر به نقطه ای خاص از قفسه سینه متصل میشود :

V1 به فضای بین دندهای چهارم در سمت راست قفسه سینه و روی قلب متصل میشود

V2 به فضای بین دندهای چهارم در سمت چپ قفسه سینه و روی قلب متصل میشود

V3 به فضای بین دندهای چهارم در سمت چپ و بین V2 و V4 متصل میشود

V4در فضای بین دندهای پنجم متصل میشود

V5 به فضای بین دندهای پنجم روبروی خط زیر بغل متصل میشود

V6 به فضای بین دندهای پنجم و روی خط زیر بغل متصل میشود

روش کار :

پس از آنکه الکترودها به ژل خاصی آغشته شدند، از طریق گیره‌ها یا بادکشهای مخصوصی به بدن وصل می‌شوند. اتصال درست تمام سیمها برای گرفتن یک نوار قلب دقیق ضروری است. محل وصل شدن بادکشهای جلوی قلب نیز اهمیت خاصی دارد و فرد باید با این کار کاملا آشنا باشد.

بهتر است که بیمار ساعت و سایر لوازم فلزی خود را در بیاورد. سیمهای مربوط به جلوی قلب نیز با بادکشهای خاص و یا ترتیب مشخصی از جلوی قلب تا پهلوی چپ به بیمار چسبانده می‌شوند و سپس به صورت اتوماتیک یا دستی 12 نوع مختلف نوار گرفته می‌شود. در هر نوع سیمهای خاصی دریافت الکتریسیته را بر عهده دارند تا در نهایت نمایی کامل از قلب برداشته شود. 6 نوار اول وظیفه ثبت لیدهایی از دست و پا را به عهده دارند و 6 نوار دوم مربوط به سیمهای جلوی قلبی می‌باشند. در ضمن معمولاً یک نوار بلندتر از لید شماره 2 گرفته می‌شود تا سلامت ضربان قلب در طول زمان مشخص شود.

نظرات شما عزیزان: